Algemeen
Misschien een schot voor open doel, maar huiselijk geweld is strafbaar. In een acute situatie van huiselijk geweld kan de burgemeester of de hulpofficier van justitie de pleger een huisverbod van 10 dagen geven. Maar plegers kunnen ook worden vervolgd, en soms zelfs een gevangenisstraf krijgen. De straf kan worden verhoogd als het gaat om mishandeling van een gezinslid. Het Openbaar Ministerie (OM) kan een pleger van huiselijk geweld met of zonder aangifte van het slachtoffer vervolgen (bron: www.politie.nl).
Aangifte doen
Anders dan een melding, is een aangifte een formeel verzoek om vervolging. Het doen van een valse aangifte is dan ook strafbaar. Als je aangifte gaat doen, dan kan het fijn zijn om iemand mee te nemen die van de situatie op de hoogte is. Deel eventueel bewijs, zoals foto's, WhatsApp-berichten of screenshots met de politie. Wees zo uitgebreid mogelijk. Ook als dat moeilijk is. De politie kan jou het beste helpen als zij volledig op de hoogte is van wat er speelt. Ben je ergens bang voor? Deel jouw angsten dan ook met de politie. Zij kunnen jou informeren over jouw mogelijkheden. Nadat je aangifte hebt gedaan, start het onderzoek van de politie. Als je in deze periode vragen hebt, dan kun je je richten tot het Slachtofferloket van de politie. Als de politie klaar is met het onderzoek, dan draagt zij de zaak over aan het OM. Vanaf dat moment kun je je vragen stellen bij het Informatiepunt Slachtoffers van het OM. Het OM beslist of iemand vervolgd wordt. Dan wordt er een strafzaak opgestart) of niet.
Wel een strafzaak
Als het OM besluit om iemand te vervolgen, dan wordt er een strafzaak opgestart. Dat betekent dat de verdachte zich moet verantwoorden voor de rechter. Het strafproces is in principe iets tussen de staat (OM) en de verdachte. Het slachtoffer is niet van rechtswege partij in de strafzaak. Als het slachtoffer dat wel wil, dan moet hij of zij zich als procespartij voegen in het strafproces. Het slachtoffer kan dan ook een vergoeding vragen voor de geleden schade. Dat heet een vordering benadeelde partij. Als de rechtbank vonnis heeft gewezen, dan kunnen de verdachte én het OM daartegen in hoger beroep. Na het hoger beroep is cassatieberoep mogelijk. In cassatie wordt niet gekeken naar de feiten van de zaak. Er wordt alleen gekeken of de wet op de juiste manier is toegepast. Als dat niet zo is, dan moet de hogerberoepsrechter de zaak opnieuw behandelen. Pas als alle (ingestelde) juridische procedures zijn doorlopen, of als de termijnen daarvoor geheel zijn verstreken, is het vonnis onherroepelijk. Vanaf dat moment kan een toegewezen schadevergoeding worden geïnd. Dat is ook logisch, want het kan zo zijn dat de rechtbank wél schadevergoeding heeft toegekend en deze beslissing in hoger beroep wordt vernietigd. Dan is het niet handig als het slachtoffer de schadevergoeding wel al heeft gekregen (en misschien al heeft opgemaakt). Daarom kan deze pas worden uitgekeerd als de zaak geheel tot een einde is gekomen en er dus een definitieve rechterlijke beslissing ligt.
Geen strafzaak
Het OM kan ook besluiten om niet te vervolgen. Dat noemen we seponeren. Er bestaan verschillende sepotgronden. Dat zijn de redenen voor een sepot. Hieronder bespreken we kort de meest voorkomende sepotgronden.
Technisch sepot
Bij een technisch sepot ziet het OM af van vervolging, omdat ze denkt dat het niet tot een veroordeling zal leiden. Er is namelijk onvoldoende bewijs, of de verdachte kan niet vervolgd worden. De beoordeling van een technisch sepot gaat voor op die van een beleidssepot.
Beleidssepot
Bij een beleidssepot ziet het OM af van vervolging op grond van het algemeen belang. Er is wel een kans dat de verdachte veroordeeld wordt, maar dit is niet wenselijk. Bijvoorbeeld omdat de verdachte al heel oud is.
Voorwaardelijk sepot
Bij een voorwaardelijk sepot bestaat er een kans dat de verdachte veroordeeld wordt, maar het OM ziet af van vervolging als de verdachte zich aan bepaalde voorwaarden houdt.
Onvoorwaardelijk sepot
Bij een onvoorwaardelijk sepot gaat het OM definitief niet over tot vervolging, tenzij er nieuwe feiten of omstandigheden naar voren komen of het Gerechtshof na een artikel 12 Sv-procedure alsnog opdracht geeft om te vervolgen.
Artikel 12 Sv-procedure
De artikel 12 Sv-procedure is een procedure waarbij je een verzoek kunt doen om de verdachte toch te laten vervolgen. Dat verzoek doe je bij het Gerechtshof. Je vraagt eigenlijk of het Gerechtshof het OM alsnog de opdracht wil geven om tot vervolging over te gaan. Een rechtstreeks belanghebbende kan deze procedure starten. Hiervoor heb je geen advocaat nodig. Op de website van Slachtofferhulp vind je een handig stappenplan voor het opstarten van een artikel 12 Sv-procedure.
Straat- of contactverbod
Een straatverbod betekent dat iemand een verbod heeft om in een bepaald gebied te verschijnen. Een contactverbod betekent dat iemand geen contact mag opnemen met het slachtoffer. Deze middelen worden vaak in gevallen van stalking ingezet. Je vraagt een straat- of contactverbod aan via de rechter. Dat kan via een strafzaak (als je je als slachtoffer hebt gevoegd in het strafproces) of via een kort geding. Voor het aanvragen van een straat- of contactverbod heb je een advocaat nodig.
AWARE-systeem
AWARE staat voor Abused Women's Active Response Emergency. Een AWARE-knop is een draagbaar alarmsysteem. Slachtoffers van stalking en bedreiging kunnen hier soms gebruik van maken. Met dit systeem kun je de politie met één druk op de knop op de hoogte brengen van een noodsituatie. Er zijn voorwaarden verbonden aan het gebruik van AWARE. Die voorwaarden kun je vinden op de website van Blijf Groep.
Afspraak op locatie (AOL)
Bij een AOL is de politie op de hoogte van jouw situatie. De met jou gemaakte afspraken staan in het systeem. Zodra jij 112 belt, hoef je dus niet opnieuw het hele verhaal te vertellen. In sommige gevallen komt er zelfs meteen met spoed een auto naar je toe als je belt. Vraag de politie naar de mogelijkheden.
Preventieve maatregelen
Je kunt ook overwegen om preventieve maatregelen te nemen, als je je zorgen maakt om jouw veiligheid. Denk daarbij aan camera's (of camerabellen) bij de deuren of een dashcam in de auto. Houd er wel rekening mee dat de camera's niet gericht morgen zijn op de openbare weg of het erf van de buren.